Ulusal Çocuk Cerrahisi Kongrelerindeki Türkçe Özetler: Sorun yalnız yabancı sözcükler mi?
Serdar SANDER
T.C. Kanuni Sultan Süleyman Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Çocuk Cerrahisi Kliniği, İstanbul
Anahtar Kelimeler: Ulusal Çocuk Cerrahisi Kongreleri, Çocuk Cerrahisi Dergisi, Kongre Özel Sayısı, dil kirlenmesi, dil yozlaşması
Özet
Amaç: Ulusal kongrelerimizin özet kitaplarında kullanılan Türkçenin sorunlarının örneklerle ortaya konarak çözüm yollarının tartışılmasıdır.
Gereç ve Yöntem: Çalışmada, 34 Ulusal Çocuk Cerrahisi Kongresi’nden 33’ünün özet kitaplarındaki sunumlar kullanılan sözcükler ve cümle yapıları açısından incelenmiştir. 1989’da yapılan 9. kongre, uluslararası kongre kapsamında olduğundan çalışmaya alınmamıştır.
Bulgular: Kullanılan sözcükler açısından göze çarpan başlıca sorunlar; İngilizce klavye kullanımına bağlı harf hataları, Türkçede tam karşılığı olanları varken yabancı sözcüklerin, aynı şeyi anlatan sözcüklerin farklı yazılış şekillerinin, uydurma sözcüklerin kullanılması ve yabancı özel adları olan hastalık, sonda vb.’nin yanlış ya da eksik yazılmasıdır. Anlatılmak isteneni kısa ve açık şekilde ifade etme yönünden yapılan incelemede ise, çalışmaların çoğunda değişik derecelerde hatalı ifade ve cümle yapılandırılmaları ile karşılaşılmıştır.
Sonuç: Bilim dilimizdeki sorunlarla ilgili çalışmalarda alışılagelen tutum, gereksiz yabancı sözcük kullanılmasına odaklanmaktır. Bu çalışmada, gözlenen ifade yanlışları/ eksiklikleri ise olayın boyutlarının artık üzerinde çalışılan bir konuyu açık şekilde anlatamamaya dek ulaştığını göstermektedir. Sorunun ciddiyetine karşın çözümü sanıldığı kadar güç değildir; meslekdaşlarımızın çalışmalarını anadiline güvenerek ve saygı göstererek bir kez daha gözden geçirmeleri, dergi ve kongre kurullarına Türkçe düzeltmenlerin de eklenmesi atılması gereken en kolay ve etkili adımlardır.