Özet

Amaç: Ulusal Çocuk Cerrahisi Kongrelerinde (UÇCK) sunulan iskemi-reperfüzyon hasarı (İRH) konulu bildirilerin gözden geçirilmesi.

Gereç ve Yöntem: 1999-2008 yılları arasında UÇCK’ da sunulan İRH konulu bildirilerin özetlerine Türkiye Çocuk Cerrahisi Derneği Web Sitesinden (www.tccd.org.tr) ulaşıldı. Bildiriler; çalışmanın türü, kullanılan deney hayvanı, çalışılan organ/doku, kullanılan antioksidan ajan, sonuç ve antioksidan ajanın klinik kullanımı açısında gözden geçirildi. Deneysel olarak en fazla çalışılan 10 antioksidan ajan, klinik kullanım açısında PubMed’ te tarandı.

Bulgular: Belirtilen yıllar arasında UÇCK’da 648’i sözlü sunum olmak üzere toplam 1816 bildiri sunulmuştu. Bu bildiriler içerisinde 44’ü sözlü ve 64’ü poster olmak üzere 108 (% 5.9) bildiri İRH ile ilgiliydi. İRH konulu bildirilerin 105 tanesi deneysel, 3 tanesi klinik çalışmaydı. Deneysel çalışmaların 97’si (% 92.3) sıçanlarda, 8’i (% 7.6) tavşanlarda yapılmıştı. 14 farklı organ veya dokuda çalışılmıştı. En fazla sıklıkla çalışılan dokular; barsak 39, testis 35, böbrek 10, akciğer 4, özofagus 3, mide 3, karaciğer 3 ve over 3 çalışma şeklindeydi. Deneysel çalışmalarda 53 farklı antioksidan madde kullanılırken, klinik çalışmalarda herhangi bir antioksidan kullanılmamıştı. Antioksidan ajanların 45 tanesi IRH’ya karşı etkili olmuş, 3 tanesi yaralanmayı artırmış ve 5 tanesi ise herhangi bir etki yaratmamıştı. En fazla sıklıkla kullanılan antioksidan ajanlar ; melatonin 8, amrinon 4, pentoksifilin 4, metilen mavisi 4, N-asetilsistein 4, alfa lipoik asit 3, kafeik asit fentil ester 3, diklofenak sodyum 3, resveratrol 3, 3-aminobenzamid 3, L arginin ve L-NAME 3 çalışma şeklinde sıralanıyordu. 31 antioksidan ajan ise bir kez çalışılmıştı. PubMed’te yapılan taramada 10 antioksidan ajandan 5’inin klinik çalışmalarda kullanıldığı görüldü.

Sonuç: IRH ile ilgili çalışmalar ulusal kongrede sunulan bildirilerin % 5.9’unu oluşturmaktadır. Ancak bu çalışmaların neredeyse tümüne yakını deneyseldir ve kullanılan antioksidan ajanların önemli bir kısmı bir kez ve kısa süreli olarak kullanılmışlardır. Tekrarlayan deneysel çalışmalarla etkinliği ortaya konulan, çocuklarda kullanım güvenirliği olan antioksidan ajanların klinik çalışmalarla desteklenmesi gerektiğini düşünüyoruz.