Erişkin ve fetal hepatositlerin “in vivo” ve “in vitro” yapısal ve fonksiyonel özelliklerinin değerlendirilmesi
Adnan NARCI, Mevlit KORKMAZ, Tahsin YAKUT, Murat YAĞMURCA, Burcu BİLTEKİN, Barbaros YİĞİT, Evrim ÖZKARACA
Afyon Kocatepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Cerrahisi, Histoloji ve Embriyoloji Anabilim Dalları, Afyon, İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Histoloji ve Embriyoloji Anabilim Dalı, İstanbul, Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Genetik Anabilim Dalı, Bursa
Anahtar Kelimeler: Hepatosit, hücre kültürü
Özet
Amaç: Çalışmamızda, erişkin ve fetal hepatositlerinin in vitro fizyolojik ve morfolojik özelliklerini ve taşıyıcı polimer üzerinde omentuma implantasyon sonrasında elde edilmiş yeni karaciğer dokusunun yapısını incelemeyi amaçladık.
Gereç ve Yöntem: Karaciğer doku örnekleri erişkin ve 20. gestasyon günündeki fetal Yeni Zelanda tipi tavşanlardan alındı. Dokular kollajenaz ile parçalanarak hepatositler elde edildi. Hücre süspansiyonu kollajenle kaplı şasklara ekildi ve hepatosit besiyeri (H 1777, Sigma) kullanılarak standart kültür şartlarında üretildi. Şask yüzeyini dolduran hücrelerin morfolojik özellikleri boyanmadan, ışık mikroskobu kullanılarak değerlendirildi. Hepatositler tripsin-EDTA ile kaldırıldı ve hücre çözeltisi sayılarak kollajenle kaplı poligliko-laktik asit (PLGA) polimerleri üzerine her birine yaklaşık “4x106” hücre olacak şekilde ekildi. Hücre-polimer kompleksi 10 gün boyunca kültüre edildi, erişkin hepatositler otolog, fetal hepatositler homolog omentum içine implate edildi ve non-absorbable sutürle tespit edildi. Üç hafta sonra implantlar rezeke edildi ve parafine gömüldü. Bloklardan alınan kesitler hemotoksileneozin, PAS ve best carmine boyaları ile boyandı, ışık mikroskobu ile histolojik özellikleri incelendi.
Bulgular: Erişkin ve fetal hepatositler başarılı biçimde izole edilerek üretilmiştir. Üreyen hücrelerin hemen tümünün hegzogonal şekilli, büyük santral yerleşimli nükleuslu olduğu ve büyük kısmının çift nükleus içerdiği görüldü. İmplantın parafin bloktan elde edilen kesitlerinde dokunun iyi organize olduğu ve doku içinde vasküler yapıların oluştuğu gösterilmiştir. Hepatositlerin intakt polimer lişeri arasında kümeler oluşturduğu gösterilmiştir.
Sonuç: Çalışmamızda hepatositlerin uygun taşıyıcı polimer üzerinde taşınarak implate edildikleri doku içinde kitle oluşturmak üzere üremelerine devam ettikleri görülmüştür. Fetal ve yetişkin karaciğer hücrelerinin morfolojik incelemesinde fark bulunmamakla birlikte, fetal hücrelerin daha hızlı çoğaldıkları görülmüştür. Kollajen kaplı PLGA polimerlerinin karaciğer hücreleri için iyi bir taşıyıcı iskelet olduğu görülmüştür. Omentumun, implantın adaptasyonu ve vaskülarizasyonu için iyi bir yapı olduğu görülmüştür. Bu modelin, yapay karaciğer dokusu elde ederek ortotopik transplantasyona hazırlamak için uygun olduğu düşünülmektedir.
XXV. Ulusal Çocuk Cerrahisi Kongresi’inde sunulmuştur, 2007, Çeşme, İzmir