Üreteropelvik bileşke darlığı
Abdurrahman ÖNEN
Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Cerrahisi Anabilim Dalı, Çocuk Ürolojisi Bilim Dalı Öğretim Üyesi, Diyarbakır
Anahtar Kelimeler: Çocuk, hidronefroz, üreteropelvik darlık, takip, Önen evrelemesi, konservatif tedavi, cerrahi tedavi, Önen kateteri
Özet
Literatürde çok sayıda çalışma bulunduğu halde, antenatal hidronefrozların (ANH) tanısal değerlendirilmesi, takibi ve optimal tedavisi hâlen bu alanda çalışan tüm hekimler arasında ciddi farklılıklar göstermektedir. Üretero-pelvik (UP) darlıkların takip ve tedavisinde asıl tartışma asemptomatik olguların hangisinde invazif tetkik ve hangisinde cerrahi gerektiği konusudur. Antenatal tanılı asemptomatik yenidoğan UP darlıkların büyük çoğunluğu geçici ve fizyolojik olduğu için ciddi tıkanıklığa neden olmaz; bunların çoğunda yapılacak tek şey yalnızca uygun tetkiklerle doğru takip etmektir ve zamanla çoğu kendiliğinden düzelecektir. Ancak, yenidoğan UP darlıklarının az bir kısmında hidronefroz ilerleyerek ve/veya renal fonksiyon azalarak ciddi tıkanıklık ortaya çıkar; bu bebeklerde yaşa bakılmaksızın hemen cerrahi tedavi yapılmalıdır.
Hidronefroz şiddetini belirlemede, AP çapı ölçümü, SFU evrelemesi ve UTD evrelemesi ciddi yanılmalara neden olmaktadır. Önen evrelemesi ise mevcut diğer evrelemelerin içerdiği dezavantajları gideren basit ve yinelenebilir bir yöntemdir. Önen evrelemesi, UP darlıklarda daha kolay ve daha güvenli bir takip ve zamanında etkin tedavi olanağı sağlamaktadır.
UP darlıklı çocuklarda, Önen-1 ve Önen-2 hidronefrozların çoğu benign olup, renal fonksiyon kaybı olmadan kendiliğinden düzeldiği için invazif tetkiklere ve yakın takibe gerek yoktur. Bunlarda koruyucu antibiyotik ve sintigrafiye gerek yok, yalnızca üriner USG ile takip yeterlidir. Parankimin incelmeye başladığı (3-7 mm) Önen-3 hidronefrozların bir kısmında kötüleşme olup, cerrahi gerekebildiğinden USG ve sintigrafi ile yakın takip gerekir, koruyucu antibiyotik verilebilir. Renal parankimin ciddi azaldığı (<3 mm) Önen-4 hidronefrozlu çocuklarda kısa zamanda ciddi renal hasar riski yüksek olduğundan erken cerrahi tedavi daha güvenli olur.