Özet

Çevresel faktörler antenatal hayattan itibaren insanın gelişimini etkiler. Pek çok hastalık bu etkileşim sonucu ortaya çıkmaktadır. Bu derlemede çevresel faktörler ve çevresel kökenli endokrin bozucu kimyasalların genitoüriner sistem üzerine etkileri araştırılmıştır. Endokrin bozucu kimyasallar hava, su ve gıdalarla insanlara ulaşmaktadır. Yapılan çalışmalarda ve özellikle yaşanmış çevre felaketlerinden edinilen deneyimde özellikle hormonal dengenin bozulması ile beraber erkek çocuklarda üretra gelişim anomalileri, inmemiş testis gibi patolojiler, erişkin bireyler de ise sperm sayı ve kalitesinde bozulmalar ön plana çıkmaktadır. Burada daha çok bu kimyasalların östrojenik ya da antiandrojenik etkilerinin daha güçlü olduğu görülmektedir. Diğer çevresel faktörlerle beraber ele alındığında bu etkilerin bilinmesi ile insan sağlığını olumsuz etkileyen bu faktörlerin önüne geçilmesi mümkün olabilecektir.